NAZIŚCI SCHODZĄ DO PODZIEMIA Riess Curt
Wciąż odkrywamy szokującą prawdę o losach nazistów po II wojnie światowej. Co jakiś czas powraca pytanie, jak udało się im ujść nieuchronnej karze za popełnione zbrodnie? Jakim cudem tak wielu z nich pełniło po wojnie eksponowane, wysokie stanowiska? Curt Riess przewidział taki rozwój wypadków już w 1944 roku. W swej książce ujawnił wówczas mechanizmy, dzięki którym najbardziej prominentni naziści i ich najważniejsi kolaboranci unikną kary. Pokazał, jak poprzez konformizm i oszustwa na niewyobrażalną skalę, świetnie odnajdą się w powojennej rzeczywistości. Riess pisze, iż już w 1943 roku wysocy urzędnicy nazistowscy zaczęli przygotowania do klęski Rzeszy. Rozczarowani Hitlerem główni architekci jego systemu – Martin Bormann i Heinrich Himmler – stworzyli ściśle tajny program zejścia partii nazistowskiej do podziemia. Skoro wojna była już i tak przegrana, ważne stało się przetrwanie, aby kiedyś w przyszłości podjąć walkę na nowo. Niezwykle precyzyjny system miał przeniknąć struktury rządowe, administrację i usługi publiczne, a także współpracować z zawsze przychylnym mu wielkim biznesem. Sami naziści zaś w sposób tajny mieli koordynować operację przygotowania do III wojny światowej. Z perspektywy czasu wiadomo, że nie wszystkie przewidywania Curta Riessa się sprawdziły. Najbardziej niepokojące jest jednak to, że nadal nie wiemy, w jak wielu kwestiach miał rację..
29 DYWIZJA GRENADIERÓW SS KAMINSKI Dmitrij Żukow, Iwan Kowtun
29. Dywizja Grenadierów SS „Kaminski” ‒ szczególnie „zasłużeni” kolaboranci Hitlera
Brygada gen. Kaminskiego, znana także jako Rosyjska Wyzwoleńcza Armia Ludowa (Russkaja oswoboditielnaja narodnaja armija, RONA) i 29. Dywizja Grenadierów SS, zajmuje szczególne miejsce pośród kolaboracyjnych formacji powstałych na okupowanym przez nazistów terenie ZSRS.
Nie stanowiła jednostki propagandowej, lecz faktyczną siłę bojową, niekiedy zadającą bolesne ciosy sowieckim partyzantom i konspiratorom. Fakt ten pozwolił władzom SS w Trzeciej Rzeszy nadać Bronisławowi Kaminskiemu stopień Waffen-Brigadeführera der SS oraz szeroką autonomię.
Choć w 1943 roku oddziały RONA nie wytrzymały naporu Armii Czerwonej, niemieckie dowództwo ewakuowało brygadę na terytorium Białorusi, gdzie żołnierze Kaminskiego musieli udowodnić, że stanowią jedną z najbardziej zdatnych do walki antypartyzanckich jednostek kolaborantów.
Sukcesy dowodzonego przez Kaminskiego zgrupowania sprawiły, że brygadę włączono do Waffen-SS. W ten sposób została ona pierwszą rosyjską dywizją „Czarnego Zakonu”.
Dla autorów niniejszej książki najistotniejsze były dwie kwestie. Po pierwsze, wiele już napisano o Brygadzie Kaminskiego. Po drugie, niewiele z dotychczasowych opracowań można nazwać pełnymi, obiektywnymi i rzetelnymi analizami dostępnych dziś źródeł. Piszą więc: Postawiliśmy więc siebie przed zadaniem: maksymalnie obiektywnie przedstawić historię formowania i działalności RONA, począwszy od stworzenia pododdziałów Volkswehr – „milicji ludowej” – w gminie łokockiej, a kończąc na uczestnictwie pułku zbiorczego 29. Dywizji Grenadierów SS w tłumieniu Powstania Warszawskiego.
Iwan Kowtun i Dmitrij Żukow – rosyjscy historycy zajmujący się od od ponad piętnastu lat problematyką drugiej wojny światowej. Są autorami całego szeregu książek i artykułów poświęconych rozlicznym przejawom rosyjskiej kolaboracji z Niemcami na ziemiach okupowanych Związku Sowieckiego oraz Europy Wschodniej. W swoich badaniach opierają się na bardzo szerokim spektrum materiałów źródłowych, w tym bardzo często na nieznanych wcześniej dokumentach z archiwów rosyjskich.
ŻOŁNIERZE WYKLĘCI. ZŁAPALI GO I DOSTAŁ CZAPĘ Marek A. Koprowski
Kolejny tom wspomnień żołnierzy podziemia antykomunistycznego, pełen historii ludzi, dla których walka o wolność ojczyzny z każdym jej wrogiem stanowiła oczywistość. Nikt z nich nie zastanawiał się, czy warto. Tak zostali wychowani.
Autorzy relacji zebranych w Złapali go i dostał czapę wiele razy spoglądali śmierci w oczy, znosili nieludzkie tortury, porzucali domy i rodziny, aby nie dać się złapać. Pokonywali jednak wszelkie przeciwności za sprawą charyzmatycznych dowódców oraz dzięki własnej odwadze, sprytowi i poświęceniu.
Bohaterowie Koprowskiego również obecnie udowadniają, że ojczyzna i jej losy wciąż są dla nich niezwykle ważne. Angażują się więc w pielęgnowanie pamięci o trudnych, minionych czasach i ich bohaterach.